პათოლოგიური ცვლილებები, რომელიც გულსა და სისხლძარღვებს აზიანებს კარდიოვასკულარული დაავადებების სახელით არის ცნობილი. ეს პათოლოგიები იყოფა გულის და სისხლძარღვების დაავადებებად. გულის დაავადება მოქმედებს გულზე და იმ სისხლძარღვებზე, რომელიც გულის კუნთს კვებავს. პერიფერიული სისხლძარღვების დაავადება აზიანებს ხელის, ფეხის და სხეულის(გარდა იმისა რომელიც გულს კვებავს) სისხლძარღვებს. დარღვევები, რომელიც აზიანებს იმ სისხლძარღვებს, რომელიც ტვინს კვებავს ცნობილია ცერებროვასკულარული პათოლოგიების სახელით. ინსულტი ამის ერთ-ერთი მაგალიათია.

ს ი მ პ ტ ო მ ე ბ ი

ერთი რომელიმე სიმპტომი განცალკევებულად არ განსაზღვრავს გულის ( კარდიალურ ) დაავადებას. ორი ან სამი სიმპტომი იძლევა შესაძლებლობას ეჭვი მივიტანოთ კარდიალურ დაავადებაზე, რამდენიმე სიმპტომი კი საშუალებას იძლევა დაისვას დიაგნოზი.

ექიმი შეიცნობს სიმპტობემს ავადმყოფის გამოკითხვის და გასინჯვის შემდეგ. ხშირად დიაგნოსტიკური პროცედურები ტარდება იმისათვის, რომ დაისვას დიაგნოზი. თუმცა გულის დაავადება არ იძლევა არანაირ სიმპტომებს, თუნდაც სერიოზული იყოს, სანამ არ მიაღწევს ძალიან გვიან სტადიას. რეგულარულმა ვიზიტებმა ექიმთან სხვა ავადმყოფობების გამო შეიძლება "ფარდა ახადოს" ჩუმად მიმდინარე გულის დაავადებასაც.

გულის დაავადების სიმპტომები ბევრია. მათ შორის სხვადასხვა სახის ტკივილები, ქოშინი, დაღლილობა, გულის რიტმის დარღვევა ( აჩქარების, შენელების და სხვა არითმიული გულისცემის შეგრძნება ), გაბრუება, გულის წასვლა, ფეხების, კოჭების და ტერფების შეშუპება. თუმცა ეს სიმპტომები შეიძლება საერთოდ არ იყოს გამოწვეული გულის დაავადებისაგან. მაგალითად, ტკივილი გულის არეში შეიძლება გამოწვეული იყოს კუჭ–ნაწლავის ან რესპირატორული დაავადებებით.

პერიფერიული სისხლძარღვების პათოლოგიური გამოვლინებები დამოკიდებულია იმაზე , თუ სად მდებარეობს დაზიანებული სისხლძარღვი. სიმპტომები შეიძლება იყოს ტკივილი, ქოშინი, კუნთების ტკივილი, კუნთების დაღლილობა, გაბრუება, შეშუპება, დაბუჟება და კანის ფერის ცვალებადობა იმ მხარეს საითაც დაავადება მიმდინარეობს.

ქოშინი - Shortness of Breath

ქოშინი გულის ავადმყოფობის ცნობილი სიმპტომია. ის გამოწვეულია ფილტვებში, ჰაერის უმცირეს ბუშტუკებში (ალვეოლებში) სითხის გაჟონვით - ამ მდგომარეობას ეწოდება ფილტვის შეშუპება.
ეს პროცესი წააგავს დახრჩობას. გულის დაავადების ნაადრევ სტადიაში ქოშინი მხოლოდ ფიზიკური დატვირთვის დროს შეიძლება იყოს. როცა გულის მდგომარეობა უარესდება ,
ქოშინი თანდათან ხშირად ემართება ადამიანს და ბოლოს ის მოსვენებულ მდგომარეობაშიც არსებობს. მოსვენებულ მდგომარეობაში ქოშინი ძირითადად დაწოლის დროს წარმოიშობა, რადგან ამ დროს სითხე ფილტვებში შეიწოვება, როდესაც ავადმყოფი წამოდგება მიზიდულობის ძალა იწვევს სითხის ქვედა ნაწილში მოგროვებას, რომელიც ნაკლებ სირთულეებს იწვევს.

ღამის დისპნოე არის ქოშინი, რომელიც წარმოიქმნება როცა ადამიანი დასაძინებლად წვება. შვებას იძლევა წამოჯდომა და ფეხების ქვემოთ ჩამოშვება. ადამიანებს, რომელთაც ღამის დისპნოე აქვთ ჩვეულებრივად ძინავთ რამდენიმე შემაღლებულ ბალიშზე, რომ სწორად წოლას მოერიდონ.

ქოშინი აღენიშნებათ იმ ადამიანებს, რომელთაც აქვთ კორონალური არტერიების დაავადება. ის ჩვეულებრივად იჩენს თავს ფიზიკური დატვირთვის დროს. მაგრამ მწვავე ავადმყოფობის დროს ის თავს იჩენს მინიმალური აქტიურობის ან დასვენების დროსაც.

ქოშინი თავს იჩენს სხვა დაავადებების დროსაც, როგორიცაა სასუნთქი (რესპირატორული) და ნერვიული სისტემის დაავადებები, ფილტვების დაავადებები, სასუნთქი კუნთების ან რევული სისტემის დაზიანებები. რადგან ნერვული სისტემა მჭიდრო კავშირშია სუნთქვასთან.

ნებისმიერი დარღვევა, რომელიც იწვევს ბალანსის დარღვევას ჟანგბადის მიწოდებასა და მის მოთხოვნილებებს შორის იწვევს ქოშინს. მაგალითად ანემიის დროს სისხლი არ შეიცავს საკმარის ჟანდბადს, რადგან მასში არ არის საკმარისი წითელი ბურთულაკები–ერითროციტები და ქოშინი შესაძლებელია განვითარდეს.

გულის რიტმის დარღვევა - Palpitations

ჯანმრეთელი ადამიანი ჩვეულებრივად ვერც ამჩნევს თავისი გულის ცემას. თუმცა ბევრი გრძნობს მას, როცა მარცხენა მხარეს წვება. აგრეთვე ზოგიერთი მდგომარეობის, მაგალითად ვარჯიშის ან ამაღელვებელი ემოციების დროს. ადამიანმა შეიძლება გულისცემა შეიგრძნოს ძალიან მკვეთრად, განმეორებით ან არითმიულად. რომ გავარჩიოთ ეს არითმიები რამდენად არანორმალურია, გავცეთ პასუხი რამდენიმე კითხვას:
მაგალითად მოულოდნელად დაიწყო იგი თუ თანდათანობით?
რაიმე ხომ არ ახდენს მის წარმოშობაზე ზემოქმედებას?
როგორი სიხშირით ცემს გული? და რა შუალედებით ცემს გული არითმიულად?

გულის რიტმის დარღვევებს, რომელთაც თან ახლავს ქოშინი, ტკივილი, სისუსტე, დაღლილობა ან გულის წასვლა, გამოწვეულია გულის პათოლოგიებით ან სხვა სერიოზული დარღვევებით. ექიმებს შეუძლიათ მოუსმინონ გულის ცემას ფონენდოსკოპი ან შემოგთავაზონ ელექტროკარდიოგრამა.

შეშუპება, დაბუჟება და კანის ფერის შეცვლა

შეშუპება გამოწვეულია ორგანიზმის ქსოვილებსა და ღრუებში სითხის დაგროვებით. ამისი მთავარი მიზეზი კი ვენებში სისხლის დაგუბებაა, საიდანაც ჭარბი რაოდენობის სითხე გაჟონავს ქსოვილებისაკენ და აღარ ხდება მათი უკან გაწოვა. სისხლი ვენებში გუბდება გულის უკმარისობის გამო, რადგან გული ვერ ახერხებს ამოტუმბოს საჭირო რაოდენობის სისხლი ორგანიზმიდან ან იმიტომ რომ ფეხში ვენა შეიძლება დაბლოკილი იყოს ( ღრმა ვენური ტრომბოზი).

შეშუპება ფეხებში, კოჭებში, ტერფებში განსაზღვრავს გულის უკმარისობას ან ვენურ პათოლოგიას, როგორიც არის ღრმა ვენური ტრომბოზი. თუმცა ასეთი შეშუპება ხშირია დიდხანს ერთ ადგილას ჯდომის ან დგომის ან ასაკობრივი ცვლილებების შედეგად ვენებში. ფეხების შეშუპება ხშირია ორსულობის დროსაც. შეშუპება ხშირია ღვიძლის და თირკმელის დაავადების დროსაც.

თუ სისხლი არასაკმარისად მიეწოდება სხეულის ქსოვილებს და ორგანოებს, მაშინ სხეულის ეს ნაწილი შეიძლება დაბუჟდეს.

თუ სისხლის მიწოდება ქსოვილებზე არასაკმარისია, ახლავს ანემია ან ვენებიდან სისხლი ნორმალურად არ გამოიდევნება კანი შეიძლება იყოს ფერმკრთალი ან მოლურჯო. (ციანოზური)