გრიგოლ რობაქიძე (1880-1962)
(ბიოგრაფიული ცნობები)
გრიგოლ რობაქიძე დაიბადა 1880 წ. სოფელ სვირში (ზესტაფონის რაონი). 1895 წ. 15 წლისა შევიდა ქუთაისის სასულიერო სემინარიაში. სემინარია დაამთავრა 1901 წ. და იურიევის (ახლანდელი ტარტუს) უნივერსიტეტში შევიდა იურიდიულ ფაკულტეტზე. 1901 წ. დეკემბერში გერმანიაში წავიდა. იქ ლაიფციგის უნივერსიტეტში ჩაირიცხა. 1907 წ. პარიზში გაემგზავრა, შემდეგ ისევ იურიევის უნივერსიტეტში დაბრუნდა, ხოლო აქედან ყაზანის უნივერსიტეტში გადავიდა. 1914 წ. პირველი მსოფლიო ომის დაწყების გამო საქართველოში გამოემგზავრა.

გრიგოლ რობაქიძე არის ქართული მოდერნისტული მწერლობის წინამძღოლი, კოლეგებთან ერთად ჩამოაყალიბა საქართველოს მწერალთა კავშირი. აქტიურად თანამშრომლობდა პრესაში. თეატრებში იდგმებოდა მისი პიესები. საქართველოში მოღვაწეობის პერიოდში შექმნა ისეთი მნიშნვნელოვანი ნაწარმოებები, როგორიცაა: „გველის პერანგი“, „მალშტრემ“, „ლამარა“, „ლონდა“.

1931 წლიდან გრიგოლ რობაქიძე უცხოეთში - გერმანიაშია. იგი გაერიდა მისთვის საძულველ კომუნისტურ რეჟიმს. 1945 წ. იძულებული გახდა, ოჯახთან ერთად გერმანიიდან შვეიცარიაში გახიზნულიყო, სადაც გარდაიცვალა კიდეც 82 წლის ასაკში 1962 წ. დაკრძალულია საფრანგეთში, ლევილის ქართველთა სასაფლაოზე.

გ. რობაქიძეს უცხოეთში აქვს დაწერილი არაერთი ნაწარმოები (ბევრი მათგანი გერმანულ ენაზე): „მეგი“, „ჩაკლული სული“, „ისრაელი, როგორც საიდუმლო და ბედისწერა“, „ფრიდრიხ ნიცშე“, „ქალღმერთის ძახილი“, „გრაალის მცველნი“, „დემონი და მითოსი“. ესეები: „ვინსენტ ვან გოგი“, „ატომის გახლეჩა“, „ტექნე და მითოსი“, „თომას მანის „დოქტორ ფაუსტუსი“.

დიდი შუადღე

მგზავრის წურბელნი სრიალობენ ლალის პეშვებით.
ყარამფილს აბნევს მზის ტევრების ნელი კალმასი.
ყვითელ ალმურში ილეწება თეთრი ალმასი.
მიწის მკერდები ალებს სვამენ აზარფეშებით.

ცხელ ნირვანაში მოთენთილი მძიმედ ვეშვებით:
ვით მდინარეში შეძირული ნელი კალასო,
ხელდება ჟინი ალესილი ქარვის კალოსი!
დიდი შუადღის ავხორცობით დავიკარგებით.

მწიფე მარცვლები ცვივა ხვატის გამსკდარ ბროწეულს,
თვლემის ბადეში აზმორებენ ყველა რიტმები.
ნათელი ჩქერი ერთვის ვნებით სივრცის ძოწეულს.

ღვთის სიახლოვით მეწამულნი: ვიწვით, ვითვრებით.
რახსებ-შებმულნი ტყდება პანის სპილენძის კევრი.
და სიყვარულით ბნედას გვაყრის მზის ავი ტევრი.

1918 ენკენისთვე

ვასაკა

უკარებელი. მიზანტროპი. ტანდაყუდრული.
ხავსისფერ კანზე მზის ხაოთი სქლად მოწვეთილი.
სოფელში ცოცვით მკერდზე თეთრად გადაცვეთილი,
ჩუმი. გვერდულა. ალმაცერა. ცქერაქურდული.

თავისიანებს თავის ძულვით ჩამოწყვეტილი.
მუხის წყალიან ფუღუროში გადამუდრული.
ქოსა. თვალკუსა. ლორწიანი. ცხვირდასუდრული.
სოფლის ავიზნით ცხარე ტვინში ხშირად წყვეტილი.

გიყვარს: სიდამპლე: შმორი: მატლი: მშვიდო ვასაკა –
მაგრამ პანის ჟამს ცნობ ყველაფერს ასე ფარსაკათ:
როს ნაწვიმარზე მზე იშლება ნელი თაყვანით. –

ბნელ სინესტეში ყველას თვალწინ შენ გაოცდები:
ხის სენაკიდან მალვით ზემო ამოცოცდები –
და შეუდგები ღვთის დიდებას მკვახე ყაყანით.

სტამბოლი 1919 მარტი

საქართველოს

ამაყი ნება: თავადობის და შურის კერძი.
ლაღი თარეში: სილამაზის ეშხით შვებული.
ხელმწიფებისთვის ოქროვანი კოლხეთის ვერძი.
და სისხლის გმირის: შმაგი რიტმით ზარხოშებული.

ტაძარი ოშკის: თეთრი ლოცვით ათოვლებული
საშო ზმანების: ხან მყოფელი და ხან კი ბერწი
სევდათა ვაზის ცრემლიანი მოჭრილი ლერწი
და ცხელი ჯვარი: ნინოს თმებით განათებული.

მე მიყვარს შენი გამოხედვა: ძველი, მესხური,
მზის სინელეში შოთას სიტყვით რომ მოესხურა.
მაგრამ ხედავდე: სააკაძე ლანდივით მოდის:

უცხო შორეთის სიყვარულით პირგამეხილი, -
და უცდის გმირი: გამთელდება ნეტავ თუ ოდეს
შენს უნდო მკერდში მისი ხმალი გადატეხილი.

1919

ს.ჯ.-ს
(სიმონ ჯაფარიძეს)

ეშხით გახსნილან გიშრის თასში შენი თვალები,
შენი თვალები შაირია სილამაზისა:
როს გაიღიმებ – ირხევიან მთის მწვერვალები.
როს დაფიქრდები – იჩრდილება მდელო ვაზისა.

თავის ამართვა ამაყი გაქვს მთის გავაზისა.
შენს გამოხედვას სილამაზე ვერ ემალება;
ჰო, რომ იცოდე, ვით თვრებიან შენით ქალები!
ჰო, რომ იცოდე, ვით ხალისობს შენი თმა მზისა!

დრო ულმობელი შენს გიშერსა ნელად ათოვებს,
ხოლო ვეჭვობ კი: შავ განზრახვას ვერ აათავებს;
საზარელია და სასტიკი ხანის კვეთება:

ცელავს და ლეწავს ლაღი სიტკბოს ნაზ ლერწამებსა, -
მაგრამ შენთან კი თვით სიკვდილიც მხოლოდ შეკრთება
და ჩუმი კოცნით დაგიხუჭავს მაგ წამწამებსა.

1916

ფრანგ პოეტს

შენი გენია მეტეორის ალმა გაჰმურა.
სიგიჟის ხორბლით ავსებ მარად ქვეყნის ხვიმერებს.
ღამის სოროებს დასტრიალებ როგორც ღამურა.
ავხორცი ტვინით ბუდეს უნგრევ ყვითელ ქიმერებს.

ტანამღვრეული ეშურები მაცდურ აშარას.
ლუესის წვეთით გიხელდება ბნელი დიანოს.
აპოკალიპსის ცხენს აუბამ ლექსის ავშარას.
ხერხემლით ჰშიშობ: განკითხვის დღემ არ იგვიანოს.

თეთრად ათენებ: თავს გესხმიან ავი ბოდვები.
ბნედა გერევა მიწის წყლულის ხილვით გაოსილს,
დამხრჩვალ კატებში გაოგნდება მთვარის ცოდვები.

პირზე გაშრება ცოფიანი დუჟი ქაოსის.
განთიადისას ლორწიან ტუჩს მზის ძაღლი გლოკავს.
შენს სონეტებში გადარევა შეკრული როკავს.

1920